ၸုမ်း UNFC ဢၼ်ၵႂႃႇပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢႆႁူင်သႃ၊ ဢူးထုၼ်းၸေႃႇ၊ ၸွမ်ႁၢၼ်ပီႇထူး၊ ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းသုင်သုတ်းမွၼ်း ၸွမ်ႁၢၼ်လရီႇၵၵဝ်း။ လႆႈႁူႉဝႃႈသွင်ၾၢႆႇႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်မွၵ်ႈဝၼ်းတီႈ 23-25/08/2017 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ၾၢႆႇၸုမ်း FPNCC ဢၼ်ႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်ႉၵေႃဢၢၼ်း။ ၾၢႆႇၸုမ်း UNFC ၵေႃႈ လႆႈလၢတ်ႈၼႄငဝ်းလၢႆးလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆလွင်ႈ-ၼႆယဝ်ႉ။
တီႈပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢဝ်ႉၵေႃဢၢၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ- ယိၼ်းလီယိၼ်းၸူမ်းယဝ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်မႃး လၢတ်ႈၼႄငဝ်းလၢႆးၵူႈသမ်ႇၵူႈပိူင်၊ ဢၼ်ႁဝ်းပဵၼ်မႃး FPNCC ၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈတၢင်းၶတ်းၸႂ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၶဝ်ၵေႃႈပႃးၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ UNFC တင်းႁဝ်းၼႆႉ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈမီး၊ ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်ၵေႃႈမီး၊ ဢၼ် UNFC တင်း FPNCC မိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈမူၼ်ႉမႄး လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ၼင်ႇၵၼ်၊ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼႆႉ UNFC သမ်ႉၶႂ်ႈမႄးၵႄႈ ယူင်ႉၶၢပ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း (Framework for Political Dialogue) ။ ၵူၺ်းႁဝ်းသမ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႄႈ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈပေႃးၵႄႈယဝ်ႉတေၶဝ်ႈၼႂ်း UPDJC ၊ သမ်ႉၶဝ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ပၢင်လူင်။ ႁဝ်းသမ်ႉ UPDJC ၵေႃႈဢမ်ႇၶဝ်ႈ၊ ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈ၊ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ပေႃးယဝ်ႉႁႂ်ႈသၽႃးမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းႁဝ်းၵႂႃႇ-ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ NCA ၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်း FPNCC ၶႂ်ႈၵႄႈၼမ်လိူဝ် UNFC ။ ၸၢဝ်ႉၵေႃဢၢၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈပၢင်လူင်ပွၵ်ႈၵမ်းထူၼ်ႈၼိုင်ႈႁဝ်းၶဝ်ႈပႃး၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈမၼ်းပဵၼ်ပၢင်ဢၼ်ပိုတ်ႇဢူၵ်းပိုတ်ႇၸႂ်ၵၼ်။ ပၢင်လူင် 2 ႁဝ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းပဵၼ်ပၢင်တေႃႇၵႃႈတေႃႇၶၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ၊ လွင်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇတၢပ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ပၢင်လူင်သေဢုပ်ႇဢူဝ်း။ ပေႃးႁဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းၼႆၵေႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်လႆႈၼႆႉ တူၺ်းဢဝ်တီႈ 8 ၸုမ်းဢၼ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇ၊ ဢၼ်ၶဝ်ယွၼ်းလႆႈမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသင်၊ မီးဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇၶႂ်ႈလႆႈလၢႆလၢႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်း 8 ၸုမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်တေထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမီးယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈပူၵ်းတင်ႈမႃး FPNCC ၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈယူႇတီႈ UNFC ၶဝ်ၶတ်းၸႂ်ပၼ်လႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ် ႁဝ်းလူဝ်ႇမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၼ် ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်၊ မုင်ႈမွင်းဝႃႈ UNFC ၵေႃႈ တေၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းႁဝ်းယူႇ-ဝႃႈၼႆ။
လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵိုတ်းတိုၵ်း NCA ၼႆႉ လိူဝ်သေ UNFC ၶႂ်ႈၵႄႈယဝ်ႉ ၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ပႅတ်ႇၸုမ်းၵေႃႈမီးၽႅၼ်ၵၢၼ် တႃႇတေမႃးႁဵတ်းပၢင်ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇမၼ်း ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၼႂ်း NCA ၼႆႉ မီးထွႆႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဢမ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်း/ သၢင်းလၢင်းၸႂ်မၼ်းမီးၼမ်။ တီႈပွင်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်းၼႂ်း NCA ၼႆႉ တေႃႈၼင်ႇၼႂ်းၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း 8 ၸုမ်းၼင်ႇၵၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶၢဝ်းယၢမ်းႁိမ်း 3 လိူၼ်ၸမ်ၸမ် ၶိုၼ်းမႄးငူပ်ႉငီႉၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၶေႃႈၵႂၢမ်းမၢင်ၶေႃႈၼႆႉ ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈၸုမ်းၼိုင်ႈ တီတီႈပွင်ႇမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ လိုၼ်းသုတ်း 8 ၸုမ်းႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တီႈလေႃႇၶီးလႃႇ မိူင်းယၢင်း ဝၼ်းတီႈ 20-27 လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်သေ ငူပ်ႉငီႉၵၼ်ႁႂ်ႈပဵၼ်ၶေႃႈတီႈပွင်ႇလဵဝ်ၵၼ်။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ NCA ၼႆႉၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ သၽႃး၊ တပ်ႉမတေႃႇၵေႃႈ တေႁူပ်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 28-30/08/2017 ၼႆႉ ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၾၢႆႇလႂ် 15 ၵေႃႉ-ၼႆယဝ်ႉ။
လႅင်ႇၶၢဝ်ႇတၢင်းၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ႁူႉလွင်ႈ NCA တႄႉတႄႉ မီးတပ်ႉမတေႃႇၵူၺ်း၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉ၊ သၽႃးၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉ။ ၼႂ်းတပ်ႉမတေႃႇၵေႃႈ ဢၼ်ႁူႉလွင်ႈ NCA လီလီ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်ယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၵူၼ်းၵဝ်ႇဢမ်ႇၵိုတ်ႇၼမ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ မီးၵူၼ်းၼႄႉၼမ်းဝႃႈ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းသွင်ၾၢႆႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း 8 ၸုမ်းလႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်မႃးၸိုင် ၶေးတေလႆႈမွၵ်ႇပႃးၵူၼ်းၵဝ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢူးဢွင်ႇမိၼ်း၊ ဢူးၶိၼ်ႇယီႇ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း-ဝႃႈၼႆၵၼ်။
မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်ၽွင်းတၢင်ၶဝ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇလိုဝ်းၵၼ်ယူႇဝႃႈ- လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ၶေးတေဢဝ် ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်တၢင်းၼႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶႆႈၸႂ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈၵႄႈပၼ်ႁႃပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဝႆးဝႆး၊ ၶဝ်သမ်ႉၶႆႈၸႂ်ဝႆႉပႃးဝႃႈ ပေႃးၵႄႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၵႄႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၼ်ႁႃလွင်ႈရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇတႄႉ ယင်းပႆႇလၢတ်ႈပႃး-ၼႆယဝ်ႉ။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ႁၼ်ဝႃႈပၼ်ႁႃပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ပဵၼ်ပၼ်ႁႃဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းသေ ၶႂ်ႈၵႄႈပၼ်ႁႃပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢွၼ်တၢင်း။ ပၼ်ႁႃတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇလွင်ႈၼၼ်ႉ မီးသင်ၵေႃႈ ဝၢႆးၼႆႉမႃး တေဢဝ်ၶဝ်ႈၵႄႈၼႂ်းသၽႃး၊ တေၵႄႈၼႂ်းသၽႃးၵႂႃႇၵူၺ်း ၾၢႆႇၽွင်းတၢင်ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈၼင်ႇၼႆ။
ပိူင်လူင်မၼ်း ဢၼ်ၶဝ်ၶႂ်ႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း EAO မီးလၵ်းၵၢၼ်သွင်ၵူႈ။ ၵူႈၼိုင်ႈပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇၵဝ်ႇ သုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ (Right of Self-determination) တင်း ဢမ်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ (Non-secession) ။ ပေႃးၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆးၶႂ်ႈလႆႈ သုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ၶႂ်ႈလႆႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းၸႄႈမိူင်းၵေႃႈ တေလႆႈပၼ်ၵတိဝႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလႃးလႃး။
ၵူႈသွင် ဢၼ်လိူဝ်မႃးထႅင်ႈသမ်ႉ ပေႃးဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆ ၶႂ်ႈလႆႈၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိုင် ႁႂ်ႈလႆႈတူၵ်းလူင်း DDR ၊ ပူတ်းၵွင်ႈ Disarmament ၊ ပူတ်းတပ်ႉ Demobilization ၊ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶိုၼ်း Reintegration (မီးတီႈပွင်ႇဝၢင်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ)။ ပေႃးဝႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈ ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းလူင်ၼႆႉ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင် တၢင်းၼႃႈၵေႃႈ ဢၼ်ၵိုတ်းၶၢင်ႉတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ၼၼ်ႉ ၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇလွႆးလွႆးၵေႃႈလႆႈ။ ၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်ၽွင်းတၢင်းၶဝ် လၢတ်ႈၵၼ်ၼင်ႇၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈပၢႆးမေႃၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- လၢႆးပိူၼ်ႈၵႄႈၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈငၢႆႈသေၵႂႃႇၸူးတီႈယၢပ်ႇလူး၊ ပိူင်ပဵၼ်သွင်ၵူႈၼႆႉ ဢုပ်ႇၵၼ်ၼႂ်းသီႇလိူၼ်သေ တေယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ မၢင်ၽဝ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်သီႇပီၵွၼ်ႇ။ ၵမ်းၼႆႉ သမ်ႉတေမႃးၵႄႈလွင်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ-ဝႃႈၼႆ။
ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ် မီးၸုမ်းဝႃႉ UWSP/UWSA ၊ ၸုမ်းမိူင်းလႃး NDAA ၊ ၸုမ်းတႆး SSPP/SSA ၊ ၸုမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ ၸုမ်းတဢၢင်း PSLF/TNLA ၊ ၸုမ်းၶၢင် KIO/KIA ၊ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA ၸိူဝ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်း UNFC ၵိုတ်းၸုမ်းမွၼ်း NMSP ၊ ယၢင်းလႅင် KNPP ၵွပ်ႈဝႃႈၸုမ်းတႆး SSPP/SSA ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးဢမ်ႇႁိုင်ၼႆႉ။