ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် ၵေႃႉပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၵေႃပူၵ်းပွင်ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး တေၶဝ်ႈၶေႉၶႅင်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ သုၼ်ႇတူဝ် တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် လူင်းႁႃသဵင် တၢင်ႇပၢႆႉဝႆႉလၢႆလၢႆတီႈ ၼႂ်းဝဵင်းလႄႈသၢပ်ႇဝဵင်း ။

ဢိင်ၼိူဝ် ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် (ၸၢႆးၸၢမ်ႇထုၼ်း) ၵေႃႉပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၵေႃပူၵ်းပွင်ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး (Shan Agricultural Development-SAD) တေၶဝ်ႈၶေႉၶႅင်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ သုၼ်ႇတူဝ် တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၊ သၽႃးၸႄႈမိူင်း ၊ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 1 ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသေ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 28/09/2015 မႃးၼႆႉလႆႈလူင်းႁူပ်ႉထူပ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၊ လူင်းသူၼ်းတုမ်ႁႃသဵင် လိူၵ်ႈတင်ႈ ။ ဝၢင်းၽႅၼ်ဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊၿိူဝ်ႊ တင်းလိူၼ်ၵေႃႈ တေႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်း ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈသေ သူၼ်းတုမ်ႁႃသဵင်ၵႂႃႇ - ၼႆယဝ်ႉ ။


“ ၶႃႈႁဝ်းတႄႉ တေယူႇတီႈသုၼ်ႇတူဝ်သေ ၶဝ်ႈၶေႉၶႅင်ႇတီႈလၢင်းၶိူဝ်း ၊ တီႈတၢင်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၼႃးပၢင်ႇတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ပႆႇပေႃးၶႅမ်ႉလႅပ်ႈသေ ပႆႇလႆႈလူင်းၵႂႃႇႁႃသဵင် ။ တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈတႄႉ တီႈတၢင်းၼွၵ်ႈၼႆႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇပေႃးမီးၽူႈပၼ်ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လႆႈလူင်းႁူၺ်းသူၼ်း ႁႃသဵင် ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇၼႂ်းဝဵင်းၵမ်ႈၼမ် ၊ လႆႈႁႃထၢၼ်သဵင်ဝႆႉတၢင်းၼႂ်းဝဵင်းၵူၺ်း ”- ဝႃႈၼႆ ။


ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် ႁိုဝ် ၸၢႆးၸၢမ်ႇထုၼ်းၼႆႉ ၵႃႈပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ယၢမ်ႈႁွင်ႉၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး မိူင်းတႆး ပတ်းပိုၼ်ႉသေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး ။ မီးၵၢၼ်ၼႄပၼ် ပိုၼ်ႉႁူႉတၢင်းမေႃလၢႆးႁဵတ်း ၾုၼ်ႇ (မျေႇဢေႃးၸႃႇ) သၽႃႇဝ ၊ လၢႆးၽုၵ်ႇတူၼ်ႈၵႃႈ ႁႂ်ႈမၼ်းၸပ်း ၊ ယႃႇႁႂ်ႈမီးမူင်ႈမႅင်း မႃးၸပ်းမႃးၵိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် လၢတ်ႈဝႃႈ - လွင်ႈတေၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလူင် ပိူဝ်ႈတႃႇၸွႆႈထႅမ် ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး ၊ တႃႇတေယူႇၼႂ်းသၽႃးသေ တုၵ်းယွၼ်းပၼ်သုၼ်ႇလႆႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး ။ ၶႃႈႁဝ်းတိုၵ်ႉႁႃတၢင်ႇပၢႆႉၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးယဝ်ႉၵႂႃႇ မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊၼႆႉၵူၺ်း ။ ဢၼ်တၢင်ႇပၢႆႉၵႂႃႇၼႆႉ တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း 1 ဢၼ် ၊ တီႈၶူဝ်ဝၢၼ်ႈလူင် 1 ဢၼ် ၊ တီႈၶူဝ်ႁူၺ်ႈလိုၵ်ႉ 1 ဢၼ် ၊ တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝၢၼ်ႈ ဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇ 1 ဢၼ် ၊ တီႈဝၢၼ်ႈတဵင်း 1 ဢၼ် တင်းမူတ်းမီး 5 ဢၼ် ။ ပေႃးပဵၼ်ၼႂ်းဝဵင်းတႄႉ ၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇမႃးၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီယူႇ ၊ တွၼ်ႈတႃႇၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၸူၵ်းၼႂ်းထွင်းဢွၵ်ႇတင်းမူတ်း - ဝႃႈၼႆ ။


ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် ႁိုဝ် ၸၢႆးၸၢမ်ႇထုၼ်းၼႆႉ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈၼႄတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ - ပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၊ တႃႇတေၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ဝႆႉၵၢၼ်မိူင်းပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇၵူၺ်း ။ တွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၼႆႉ ၶဝ်လိုမ်းဝႆႉ ။ ၶႃႈႁဝ်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး လႆႈယူႇလီၵိၼ်လီၵေႃႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် မႃးႁင်းၵူၺ်းမၼ်း ။  သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶႃႈႁဝ်းလႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းသၽႃးတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးမိူင်းႁဝ်း တေမီးၽွၼ်းလီတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ - ဝႃႈၼႆ ။


တီႈလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ပႃႊတီႊၸိူဝ်းတေၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ မီးပႃႊတီႊယႂ်ႇ 4 ဢၼ် 1.ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် (SNLD) ၊ 2.ပႃႊတီႊသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ (SNDP) ၊ 3.ပႃႊတီႊသၢင်ႇသီႈ (USDP) ၊ 4.ပႃႊတီႊၼူၵ်ႉယုင်း (NLD) ၸိူဝ်းၼႆႉ ။


ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ်ၼႆႉ ယၢမ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ် ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈလိူၵ်ႈၼေႃႇၽူႈတႅၼ်းၼၼ်ႉ တူဝ်ၵဝ်ႇဢမ်ႇထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပႃးလႄႈလႆႈထွၼ်ဢွၵ်ႇပႃႊတီႊႁူဝ်သိူဝ်ယဝ်ႉ ၶိုၼ်းၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈသုၼ်ႇတူဝ် ႁင်းၵူၺ်း ဢၢၼ်းပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး ။