ဝၢၼ်ႈႁႃႈဝၢၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ဢၼ်မီးႁူဝ်ၵူၼ်း 600 ပၢႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသၢႆမၢႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင် ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်၊ ၸၢင်ႈလႆႈၵႂႃႇ လိူၵ်ႈတင်ႈတီႈၵႆ၊ ၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် ၸၢင်ႈမႃးၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် (ထၢၼ်ႇၾႆးငိူၵ်ႈ)။

ဝၢၼ်ႈႁႃႈဝၢၼ်ႈၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၢၼ်ႈၼွင်ၵႃး၊ ၵုင်းပႅၵ်ႇ၊ ၼႃးလွႆ၊ ၼႃးၵႅင်းလႄႈ ၼႃးႁၢမ်း။ ႁႃႈဝၢၼ်ႈၼႆႉ  ယူႇတွၼ်ႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၵေးသီးလႄႈ ဢိူမ်ႈၸပ်းသၢပ်ႇဝဵင်းၵေးသီး ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ 5 ဝၢၼ်ႈၼႆႉ ယူႇသဝ်းၵၼ်မႃးလၢႆၸူဝ်ႈၵူၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ သၢႆမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်း ယင်းပႆႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသၢႆမၢႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸၢင်ႈႁၢမ်းလွင်ႈလႆႈႁပ်ႉပူၺ်ႈသုၼ်ႇလႆႈ သုၼ်ႇပဵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇသူၼ်လႆႈႁပ်ႉ။

ႁႃႈဝၢၼ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉ သဵၼ်ႈမၢႆၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃသေ လႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၵိုၵ်းၵပ်းပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃ တီႈဝဵင်းၵေးသီး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 08/06/2015 ၼႆႉသမ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသၢႆမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼႂ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ တီႈၵေးသီးၼႆႉ ဝၢၼ်ႈႁႃႈဝၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယူႇၵိုၵ်းၵပ်းပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃ၊ သမ်ႉၵႂႃႇၵိုၵ်းၵပ်းဝၢၼ်ႈၽုၺ်း ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈၽုၺ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁႃႈဝၢၼ်ႈၵေႃႈ တေလႆႈၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် တီႈဝၢၼ်ႈၽုၺ်း ဢၼ်လႆႈၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႆဝႆႉ။

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈၶဝ်ယူႇၸမ်ဝဵင်းၵေးသီး၊ ပေႃးၶဝ်လႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် တီႈပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃၵေႃႈ မၼ်းၸမ်ၶဝ်။ မိူၼ်ၼင်ႇၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်း တီႈဝၢၼ်ႈၽုၺ်းၼႆႉ မၼ်းၵႆႁႅင်းဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ- 1.ႁႂ်ႈလႆႈယူႇၵိုၵ်းၵပ်း ၸွမ်းပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃ။ 2.ႁႂ်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်ဝၢၼ်ႈ (ႁႃႈဝၢၼ်ႈ) မီးၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်လူင် ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးဢေႃးတ လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- ပေႃးမႃးၵဵပ်းငိုၼ်းယွႆႈငိုၼ်းယႅမ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇမႃးၵဵပ်းၵႃႈဢၼ်ၼၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉ သမ်ႉထိုင်ဝၢၼ်ႈႁဝ်းၶႃႈတႃႇသေႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢၼ်လႆႈပၼ်သမ်ႉလႆႈပၼ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈႁပ်ႉပူၺ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈသၽႃးသေ မႃးၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း  မိူၼ်ၼင်ႇမႄးသဵၼ်ႈတၢင်း၊ ႁဵတ်းႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇမႃးႁဵတ်းသင်ပၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသၢႆမၢႆဝႆႉ ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၵဵပ်းငိုၼ်းၵၼ်သေႁဵတ်းႁင်းၵူၺ်း။

ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်လိူဝ်ႁႅင်းၼႆႉ ႁိမ်းႁွမ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉထၢၼ်ႇႁိၼ် (ထၢၼ်ႇၾႆးငိူၵ်ႈ)။ ပေႃးၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် ၵႂႃႇယိုၼ်ႈယွၼ်းတီႈႁွင်ႈၵၢၼ်လူင် ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း လွင်ႈၶႂ်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်၊ ပေႃးႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း သမ်ႉမႃးၵူတ်ႇထတ်းဝႃႈ ပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးဝၢၼ်ႈၵူၼ်းၼႆသေ ပၼ်ပႃႊမိတ်ႊတီႈၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ်မႃးၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆ ဝၢၼ်ႈႁႃႈဝၢၼ်ႈၼႆႉ တေလႆႈၶၢႆႉပၢႆႈတင်းမူတ်း၊ တေဢမ်ႇမီးတီႈယူႇတီႈၵိၼ်ယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။

ဝၢၼ်ႈႁႃႈဝၢၼ်ႈ (ၼွင်ၵႃး၊ ၵုင်းပႅၵ်ႇ၊ ၼႃးလွႆ၊ ၼႃးၵႅင်း၊ ၼႃးႁၢမ်း) ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးလင်ႁိူၼ်း 115 လင်၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 635 ၵေႃႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ်တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ- သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢွၵ်ႇပၼ်သၢႆမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈယူႇၵိုၵ်းၵပ်း ပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃ ဝဵင်းၵေးသီး ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉ။ 2.ၸိုဝ်ႈသဵင်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈမီးၼႂ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း၊ ပေႃးၼၼ် ၸင်ႇတေဢမ်ႇလႆႈထုၵ်ႇၶၢႆႉ- ၼႆယဝ်ႉ။