ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းသၵွတ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵေႃႈ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်း၊ ပဵၵ်ႉသမ်ႉၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး တိၵ်းတိၵ်းသေတႃႉၵေႃႈ ယင်းပႆႇလႅပ်ႈပေႉ ၸိူဝ်းဢၼ်တေၶႂ်ႈသိုပ်ႇယူႇႁူမ်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ၸိူဝ်းဢၼ်တေ သိုပ်ႇယူႇမီးမွၵ်ႈ 50% ၊ ၸိူဝ်းဢၼ်တေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမီးမွၵ်ႈ 45% ၊ ၸိူဝ်းဢၼ်ပႆႇတႅပ်းတတ်းလႆႈ မီးမွၵ်ႈ 5% ဢၼ်လၢမ်းလႆႈၵမ်းလိုၼ်း မီးၼင်ႇၼႆ။

ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်မီးဝႆႉၼႆႉ ၾၢႆႇၶႂ်ႈသိုပ်ႇယူႇႁူမ်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႅပ်ႈတေပေႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႉၼႆၵေႃႈ မၢၵ်ႈသဵင် (ၶၼႅၼ်း)မၼ်း တေဢမ်ႇပေႃးႁၢင်ႇၵၼ်ၼမ်။

ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉလူၺ်ႈ 4 မိူင်း ဢိင်ႇၵလႅၼ်ႇ (England) ၊ ဝေးလ် (Wales) ၊ ဢႆႇယိူဝ်ႇလႅၼ်ႇ ၼိူဝ် (Northern Ireland) လႄႈ သၵွတ်ႇလႅၼ်ႇ (Scotland) ။

သၵွတ်ႇလႅၼ်ႇ တင်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်မိူဝ်ႈပီ 1707 ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁူမ်ႈၵၼ်မႃးလႆႈ 307 ပီ။ ၶဝ်ႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ဢႆႇယိူဝ်ႇလႅၼ်ႇ (Ireland) တင်း  ဝေးလ် (Wales) ၼႆႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈတိုၵ်းပေႉသေႁူမ်ႈၵၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သၵွတ်ႇလႅၼ်ႇသမ်ႉ ယူႇတီႈမီးၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈႁူမ်ႈသေမႃးႁူမ်ႈၵၼ်၊ ယူႇတီႈမိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်း ဢၼ်ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်သေမႃးႁူမ်ႈၵၼ်။

မိူဝ်ႈမႃးႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢၼ်ၼၢင်းႁေႃၶမ်း ဢလိၸ်ႉၸပဵတ်ႊ (Queen Elizabeth) မၢႆ 1 ။ ၼၢင်းႁေႃၶမ်းၼႆႉ ပဵၼ်သၢဝ်လူင်သေ ပေႃးဝႃႈမၼ်းၼၢင်း သဵင်ႈမုၼ်ၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်သိုပ်ႇပုတ်ႈတႅၼ်းၶိူဝ်းႁေႃၶမ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵျဵမ်ႊသ် (James) မၢႆ 6 တီႈသၵွတ်ႉမႃးၶိုၼ်ႈတႅၼ်းၼႂ်းပီ 1603 ၊ ၶိူဝ်းသၵွတ်ႉၽွင်းငမ်းမိူင်း 100 ပီပၢႆ။ ပၢၼ်ၶဝ်ၼႆႉ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ (သွႆႈၾႃႉ) Stuart ။ ၼႂ်းၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ (UK) ၵေႃႈ မီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းသၵွတ်ႉ 10 ပၢႆ၊ ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းႁူင် မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႈ မီးသၵွတ်ႉၼမ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၸိုဝ်ႈယႂ်ႇ ဢၻမ်ႊ သမိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းသၵွတ်ႉ ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇဢိင်းၵလဵတ်ႈယူႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ဝႃႈယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ယူႇၸွမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း။

ပေႃးမႃးတူၺ်း သၵွတ်ႉ ႁူမ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ တင်းတႆးႁူမ်ႈမၢၼ်ႈၼႆႉ ပိူင်ႈၵၼ်လၢႆလၢႆလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ- 1.သၵွတ်ႉႁူမ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ  ႁူမ်ႈၵၼ်လူၺ်ႈၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈႁူမ်ႈ။ 2.သၵွတ်ႉ လႆႈပဵၼ်ၶုၼ်ၼိူဝ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃး၊ လႆႈပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵူၺ်းပႆႇပေႃး လႆႈပဵၼ်ပႃးၸွမ်ၽွင်းလူင်။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ယူႇၸွမ်းၵၼ်မႃးၶၢဝ်းႁိုင်၊ ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ်မႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇတေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵေႃႈယၢပ်ႇ။

ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၼႂ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၵဝ်ၶႃႈဝႃႈ-  ပေႃးဝႃႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈပေႉၵိၼ် သၵွတ်ႉသေ သၵွတ်ႉၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႆ ႁဝ်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ) ယင်းတေပၼ်ႁႅင်းၵွၼ်ႇ၊ ၵူၺ်းမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်၊ ၶဝ်ၶႂ်ႈလႆႈသင်ၵေႃႈ ႁဝ်းယိၼ်းယွမ်းပၼ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈယူႇၼႂ်းလွၵ်းပိူင် ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၵူၺ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပေႉၵိၼ်ၼိူဝ်သၵွတ်ႉၶဝ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇမၢၼ်ႈပေႉၵိၼ်တႆးၼႆတႄႉ လီၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၽႅဝ်ဢိူဝ်ႈ- ဝႃႈၼႆ။ (သၵွတ်ႉၼႆႉ မီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ (ဢႃႇၼႃႇ)ႁင်းၵူၺ်း၊ မီးသၽႃးႁင်းၵူၺ်း)။

တႆးႁဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်တိုၼ်းဝႃႈၶႂ်ႈလႆႈၵွၼ်းၶေႃ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းထုၵ်ႇလီပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်း လွင်ႈၼႆႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်လႄႈ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႆၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်လႄႈ ဢမ်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵမ်းတႆးၵေႃႈ ၸၢင်ႈထိုင်မႃး ဝၼ်းၼိုင်ႈ။

ပေႃးဝႃႈ သၵွတ်ႇလႅၼ်ႇ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလႆႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈယဝ်ႉၼႆ ပိူဝ်ႈတႃႇမၢၼ်ႈတေပၼ်သုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၼိူဝ်တႆးၼႆႉ မၼ်းတေယၢပ်ႇမႃးဢိတ်းၼိုင်ႈ။ မၢၼ်ႈၵေႃႈၸၢင်ႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ႁဵတ်းၻီႊမူဝ်ႊ ၶရေႊၸီႊ ၼႆႉဢမ်ႇလႆႈ၊ ပၼ်သုၼ်ႇလႆႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈ၊ ႁဝ်းပွႆႇတိၵ်းတိၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈယူဝ်ႉ- ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ၾၢင်ႉတိူၼ် ၼင်ႇၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈမၢၼ်ႈမႃး ႁဵတ်းပၢင်ယင်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵူၺ်း၊ ပေႃးမၢၼ်ႈ ယင်ႇၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၸိုင် တႆးႁဝ်းတေထၢင်ႇဝႃႈ မိူင်းတႆးၼႆႉ တေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလႆႈတီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈယူႇႁႃႉ။ ႁူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ တႆးမီး 50% ၊ တီႈဢေႇသုတ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတႆးမီး 50% ၊ ၼႂ်းတႆးတင်းမူတ်း 50% ၼႆႉ တိုၼ်းတေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမၢၼ်ႈတင်းပိုၵ်းၼႆ မီးၽႂ်တေႁတ်းဝႃႈယူႇႁႃႉ၊ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈဝူၼ်ႉပႃး။ ပေႃးဝႃႈ ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇတႄႉတႄႉၵေႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းသူၼ်းတုမ်၊ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႄႉတႄႉ ၸင်ႇၵွႆႈႁဵတ်းလႆႈ။