ဝၼ်းၽူႈႁတ်းငၢၼ်ၸိုင်ႈတႆး 20 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ (ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း)
ၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း
ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် ၸဝ်ႈသႃႇထုၼ်း
ပေႃႈမႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်ထီး၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းၸိင်ႇဢု
ဝၼ်းၵိူတ်ႇ 30/05/1907 ပီေၵႃးၸႃႇ 1269 လိူၼ် 7 လွင်ႈ 5 ၶမ်ႈ ဝၼ်းၽတ်း (ၵျႃႇတေး)
တီႈၵိူတ်ႇ မိူင်းပွၼ်၊ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။
ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် ၸဝ်ႈသႃႇထုၼ်း
ပေႃႈမႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်ထီး၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းၸိင်ႇဢု
ဝၼ်းၵိူတ်ႇ 30/05/1907 ပီေၵႃးၸႃႇ 1269 လိူၼ် 7 လွင်ႈ 5 ၶမ်ႈ ဝၼ်းၽတ်း (ၵျႃႇတေး)
တီႈၵိူတ်ႇ မိူင်းပွၼ်၊ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။
ပၢႆးပၺ်ၺႃ ဢႃႇယုလႆႈ 5 ပီ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ/မၢၼ်ႈ 2 ပီ တီႈမိူင်းပွၼ်၊ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇႁူင်းႁဵၼ်း
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုင်ႈတႆး Shan Chiefs school သူ တေႃႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉသိပ်း။ သိုပ်ႇလူင်းၵႂႃႇ ႁဵၼ်းၾၢႆႇပၢႆးၽွင်းငမ်း။ မၢႆမီႈ (ပလိၵ်ႈ) တီႈမိထိလႃႇ-ဝဵင်းလိူဝ်ႇ 1 ပီ။
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုင်ႈတႆး Shan Chiefs school သူ တေႃႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉသိပ်း။ သိုပ်ႇလူင်းၵႂႃႇ ႁဵၼ်းၾၢႆႇပၢႆးၽွင်းငမ်း။ မၢႆမီႈ (ပလိၵ်ႈ) တီႈမိထိလႃႇ-ဝဵင်းလိူဝ်ႇ 1 ပီ။
ၸၼ်ႉၵၢၼ်တၼ်းႁဵင်း ယၢမ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၽူႈၽွင်းငမ်း (ၽိုၵ်းၵၢၼ်)ၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းတႆး တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး (တွင်ႇၵျီး)။
ၵေႃးၸႃႇ 1290 လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 11 ၶမ်ႈ(1927) ပုတ်ႈၶိုၼ်ႈၼင်ႈႁေႃပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပွၼ် တေႃႇထိုင်ပေႃးႁူမ်ႇပူၼွၼ်းၽႄး။
ၵေႃးၸႃႇ 1290 လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 11 ၶမ်ႈ(1927) ပုတ်ႈၶိုၼ်ႈၼင်ႈႁေႃပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပွၼ် တေႃႇထိုင်ပေႃးႁူမ်ႇပူၼွၼ်းၽႄး။
ၼႃႈႁိူၼ်း ၵေႃးၸႃႇ 1294 လိူၼ် 12 မႂ်ႇ 14 ၶမ်ႈ (1930) လႆႈသွၼ်ႉမိင်ႈၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းၵၼ်တင်း-
ၸဝ်ႈၶိၼ်ႇတွင်း ဢၼ်ပဵၼ်ၼွင်ႉယိင်း ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းမိတ်ႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၶဵဝ် (ၽွင်းမိူင်းလူင်
ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ၸိုင်ႈတႆးယၢမ်းၼၼ်ႉ)။ ၸဝ်ႈၶိၼ်ႇတွင်း
လႆႈသဵင်ႈၵမ်သုတ်းမုၼ်မိူဝ်ႈပီ 1945 ၽွင်း သိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈသွင်။
ၸဝ်ႈၶိၼ်ႇတွင်း ဢၼ်ပဵၼ်ၼွင်ႉယိင်း ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းမိတ်ႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၶဵဝ် (ၽွင်းမိူင်းလူင်
ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ၸိုင်ႈတႆးယၢမ်းၼၼ်ႉ)။ ၸဝ်ႈၶိၼ်ႇတွင်း
လႆႈသဵင်ႈၵမ်သုတ်းမုၼ်မိူဝ်ႈပီ 1945 ၽွင်း သိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈသွင်။
လုၵ်ႈလၢင်းမီးသီႇၸဝ်ႈ
1. ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတႃႇ
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇ (ယၢမ်ႈႁပ်ႉပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ- ႁူမ်ႈတုမ်တီႊမွၵ်းၶရေႊသီႊၸိုင်ႈတႆး SDU)
3. ၸဝ်ႈၵၢႆႇၾႃႉ
4. ၸဝ်ႈမျိၼ်ႉၵျီႇ။
1. ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတႃႇ
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇ (ယၢမ်ႈႁပ်ႉပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ- ႁူမ်ႈတုမ်တီႊမွၵ်းၶရေႊသီႊၸိုင်ႈတႆး SDU)
3. ၸဝ်ႈၵၢႆႇၾႃႉ
4. ၸဝ်ႈမျိၼ်ႉၵျီႇ။
ၾၢင်ႁၢင်ႈတူဝ်ၶိင်း
ၼႃႈမူၼ်း၊ တႃၵႂၢင်ႈတႃသ်ႂၼႃႈၽၢၵ်ႈၵႂၢင်ႈ၊ ဝ်ႂႁူယႂ်ႇ၊ သီၼိူဝ်ႉလမ်လႅင် ပီးပွၵ်းတၼ်၊
တၢင်းသုင် 5 ထတ်း 6 ၼိဝ်ႉ။
ၼႃႈမူၼ်း၊ တႃၵႂၢင်ႈတႃသ်ႂၼႃႈၽၢၵ်ႈၵႂၢင်ႈ၊ ဝ်ႂႁူယႂ်ႇ၊ သီၼိူဝ်ႉလမ်လႅင် ပီးပွၵ်းတၼ်၊
တၢင်းသုင် 5 ထတ်း 6 ၼိဝ်ႉ။
ပၢႆးဝူၼ်ႉ-တၢင်းယၢမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ
သူင်လူလိၵ်ႈ၊ တႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ လဵပ်ႈႁဵၼ်းသွၼ်ဢဝ်လိၵ်ႈတႆးတီႈမေႃလိၵ်ႈၶဝ်ၼႂ်းႁေႃမိူင်းပွၼ်၊ ပႃးၸ်ႂသူင်ၾၢႆႇပၢႆးတူဝ်သတ်း၊ ပၢႆးတူၼ်ႈ၊ ပၢႆးမွၼ်းတွႆႇႁႆႇတိုင်ႈ။ ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်း။
သူင်ႁဵၼ်းၽိုၵ်းမေႃလၢႆးတႆး။ ၵႆႉၵႂႃႇၽိုၵ်းၽွၼ်ႉႁဵၼ်းဢဝ်လၢႆးတႆး ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တၢင်း ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈတွၵ်ႇ ၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ သွၼ်းၼမ်ႉ။
သူင်လူလိၵ်ႈ၊ တႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ လဵပ်ႈႁဵၼ်းသွၼ်ဢဝ်လိၵ်ႈတႆးတီႈမေႃလိၵ်ႈၶဝ်ၼႂ်းႁေႃမိူင်းပွၼ်၊ ပႃးၸ်ႂသူင်ၾၢႆႇပၢႆးတူဝ်သတ်း၊ ပၢႆးတူၼ်ႈ၊ ပၢႆးမွၼ်းတွႆႇႁႆႇတိုင်ႈ။ ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်း။
သူင်ႁဵၼ်းၽိုၵ်းမေႃလၢႆးတႆး။ ၵႆႉၵႂႃႇၽိုၵ်းၽွၼ်ႉႁဵၼ်းဢဝ်လၢႆးတႆး ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တၢင်း ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈတွၵ်ႇ ၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ သွၼ်းၼမ်ႉ။
ဝႆႉၶိုၵ်ႉပၢႆးယူႇလီ-ၵႆႉလုၵ်ႉပႆၸဵမ်ၸဝ်ႉ၊ ၵႆႉလုၺ်းၼမ်ႉ၊ လဵၼ်ႈတၢင်းလဵၼ်ႈ polo, criket, horkey, tennis, football (မၢၵ်ႇၼင်)။
ဢွၼ်ႁူဝ်ၵုမ်းႁဵတ်းႁူင်းယႃၵူၼ်းမိူင်း
(ဢၼ်မီးၵူႇၼွၼ်း 60) လူၺ်ႈမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶႅပ်းလိူမ်ႈ တေႃႇပေႃးယဝ်ႉ။ ဢဝ်ပဵၼ်
ႁူင်းယႃ မိူင်းပွၼ် တေႃႇယၢမ်းလဵဝ်။
မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉပႆႇႁူႉၵႂၢမ်းလီလႄႈ သၵ်းလၢႆးႁၢင်မႅဝ်း တီႈၶႃလူင် ၼိူဝ်ႁူဝ်ၶဝ်ႇ ၾၢႆႇတူဝ်တူဝ်။
ၵူၺ်းၵႃႈ ယႂ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလူင်မႃးၵေႃႈ ၵႆႉထတ်းသၢင်ၶတ်းၶႂၢင်လွင်ႈသမ်းလဵၼ်းသမ်းလၢႆးၵူႈပိူင်ပိူင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ႁႅင်းဢွၼ်ႁဵတ်း။ ငိူင်ႉဝႄႈၵမ်မၼ်ႈလႆႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၵိၼ်လဝ်ႈ၊ လုတ်ႇယႃႈ၊ ဢူမ်ပု လႃးလႃး။
ၵူၺ်းၵႃႈ ယႂ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလူင်မႃးၵေႃႈ ၵႆႉထတ်းသၢင်ၶတ်းၶႂၢင်လွင်ႈသမ်းလဵၼ်းသမ်းလၢႆးၵူႈပိူင်ပိူင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ႁႅင်းဢွၼ်ႁဵတ်း။ ငိူင်ႉဝႄႈၵမ်မၼ်ႈလႆႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၵိၼ်လဝ်ႈ၊ လုတ်ႇယႃႈ၊ ဢူမ်ပု လႃးလႃး။
1944-45 တႄႇတူင်ႉၼိုင်ၶတ်းၸ်ႂ
လွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း၊၊ သူၼ်းတုမ်ၸဝ်ႈၾႃႉတၢင်ႇၸဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ
လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး၊ ႁႂ်ႈလႆႈပူၼ်ႉလွတ်ႈတႂ်ႈမိုဝ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ။
လုၵ်ႉတီႈပၢင်ၸႃႉ (ၸႃႇပၼ) ၼၢင်းၾႃႉ ၸဝ်ႈၶိၼ်ႇတွင်း ၵႃႈတီႈ မိူင်းပွၼ်ၼၼ်ႉသေ
ၸဝ်ႈၾႃႉဢိၵ်ႇတင်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မိူင်းတႆးၶဝ်
လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၶွၼ်ႈတုမ်ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်မႃးလႄႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇပဵၼ် မႃး
ပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင် ပွၵ်ႈထိ 1 ဢၼ်ႁဵတ်းမိူဝ်ႈ 20-28/03/1946 ။
14/11/1946 တႄႇဢွၼ်ႁူဝ်လူင်းသူၼ်းတုမ် သပ်းလႅင်းတွၼ်ႈတႃႇတူင်ႉတိုၼ်ႇဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃ။
25/12/1946 ႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၵႅမ်မိူင်း။
ၸဝ်ႈၾႃႉယွင်ႈႁူၺ်ႈ၊ သႃမိူင်းၶမ်း၊ ပၢင်မီ၊ ၼမ်ႉသၼ်ႇ၊ ၵဵင်းတုင်၊ လၢႆးၶႃႈ၊
ႁူဝ်ပူင်း၊ ၼွင်မွၼ် ၶဝ် ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈ 2
မိူင်း တေဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃၸွမ်းၵၼ်။
21/01/1947
ႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတႆးသေတၢင်ႇလိၵ်ႈထိုင်
ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ႞လွင်ႈၵၢင်ၸ်ႂ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်
ဝႆႉၼိူဝ်မိူင်းသၼ်လွႆၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵေႃပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း-
မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢိၵ်ႇတင်း ၸႄႈမိူင်းတင်းလၢႆလႄႈ ၽွင်းမိူင်းလူင်
တီႈၵိူဝ်းၵုမ်ပုၼ်ႈမိူင်းသၼ်လွႆ တင်းလၢႆ။
07/02/1947
ႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုင်ႈတႆးၶဝ် တီႈပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင်
(ပွၵ်ႈသွင်) သေ မၵ်းမၼ်ႈ ၵႂၢမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး။
ၶဝ်ႈပႃးဢွၼ်ႁူဝ်ဢုပ်ႇၵုမ်ၸုမ်းၶၢင်၊ ၶျင်း၊ တႆး သေ တင်ႈၶွမ်ႊမတီႊႁူမ်ႈၵၼ်
တွၼ်ႈတႃႇႁွမ်းၵၼ်ဢုပ်ႇၽူႈတၢင်တူဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈ။
12/02/1947 ႁူမ်ႈပႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်း
ၸွမ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် - ဢၼ်ပဵၼ်ၶေႃႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႆႈၸ်ႂၵၼ် ဝူင်ႈၵၢင် 4
မိူင်း (တႆး-ၶၢင်-ၶျင်း-မၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်)။
March-June 1947
ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၶွမ်ႊမိတ်ႉတီႊ ၸွပ်ႇထတ်းပွတ်းတွၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်
Frontier Areas Committee of Enquire (FACE ဢၼ်ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် William
ၶဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း။
19/07/1947 (ၵၢင်ၼ်ႂယၢမ်း 10 မူင်း
31 မိၼိတ်ႉ) ဢိင်ၼိူဝ်ၸုမ်းၵူၼ်းႁၢႆး ယိပ်းၵွင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ဝၢႆးမႃး
လႆႈႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်လပ်ႉ- ၽႅၼ်သွၼ်ႉၽႅၼ်ၶွင် ၶိင်းၼေႇဝိၼ်း"
ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇယိုဝ်းသႂ်ႇ ၵူၼ်းလူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်
တီႈလုမ်းႁေႃလူင်ၶုၼ်ၽွင်းငမ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း
ၵေႃႈလႆႈတိူဝ်ႉထုၵ်ႇမၢၵ်ႇၵွင်ႈ (ဢမ်ႇထိုင်တီႈတၢႆ) ၸွမ်း -
ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ဢိၵ်ႇတင်း ၵူၼ်းလူင်ၶဝ် 7 ၵေႃႉ ႁူမ်ႇလူမ်ႈ 2 ၵေႃႉၼၼ်ႉ
ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ထုၵ်ႇဢဝ်ၵႂႃႇ ၶိုၼ်းႁူင်းယႃသေယဝ်ႉ ပိူၼ်ႈတင်ႈၸ်ႂႁဵတ်းႁႂ်ႈ
ၼွၼ်းၽႄး လပ်ႉလွႆငိုၼ်းလွႆၶမ်းၵႂႃႇမိူဝ်ႈ 20/07/1947 ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉယၢမ်း 12
မူင်း (မႅၼ်ႈၵၼ်တင်းဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 20 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ မိူဝ်ႈ ၼႆႉ)။
ဝၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈထူပ်းၽေးၼၼ်ႉ လွႆမၢႆ၊၊ လွႆလၢၼ်ႉ၊ လွႆၵၢၼ်းမႃး လႄႈ
ၶွၵ်ႈၶင်လူင် မိူငင်းပွၼ် ၵူၼ်ႇပင်း၊ ၼွင်ၶဵဝ် ႁိမ်းဝဵင်းၵေႃႈ ၾူၼ်ဢမ်ႇမႃး
ၼမ်ႉဢမ်ႇၼွင်းသေ ၶုၼ်ဢူၼ်လႅင်ၸၢင်းႁၢင်း၊ သိူဝ်လူင်တူဝ်ၼိုင်ႈၶၢင်းႁွင်ႉ
ႁွပ်ႈဝဵင်းၵၢင်ဝၼ်းၵၢင်ၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ"။
1948 (1310 ၼီႈ လိူၼ် 6 မႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ)
ၸင်ႇၶပ်းႁႅၼ်းပၢင်ၸႃႉၽဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈသေ ၽွင်လုပ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ ၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ဢဝ်ၵႂႃႇၾင်ဝႆႉတီႈၵွင်းၸွမ်ငၢၼ်-ႁိမ်းထၢတ်ႈၵႃၶမ်းတႃႈၵုင်ႈၶုမ်ၼိုင်ႈ။ ဢဝ်ၾင်ဝႆႉ ၾၢႆႇႁွင်ႇ မိူင်းပွၼ်ၶုမ်ၼိုင်ႈ။ တီႈထင်သဝ်းလႄႈငဝ်းလၢႆး ထုင်ႉလိုမ်မိူင်းပွၼ် ၽွင်းၼၼ်ႉ။
ၸင်ႇၶပ်းႁႅၼ်းပၢင်ၸႃႉၽဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈသေ ၽွင်လုပ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ ၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ဢဝ်ၵႂႃႇၾင်ဝႆႉတီႈၵွင်းၸွမ်ငၢၼ်-ႁိမ်းထၢတ်ႈၵႃၶမ်းတႃႈၵုင်ႈၶုမ်ၼိုင်ႈ။ ဢဝ်ၾင်ဝႆႉ ၾၢႆႇႁွင်ႇ မိူင်းပွၼ်ၶုမ်ၼိုင်ႈ။ တီႈထင်သဝ်းလႄႈငဝ်းလၢႆး ထုင်ႉလိုမ်မိူင်းပွၼ် ၽွင်းၼၼ်ႉ။
တၢင်းၵႂၢင်ႈ မီး 502
လွၵ်းလၵ်းပၼ်ႇမူၼ်း၊ ၾၢႆႇဢွၵ်ႇမီးမွၵ်ႇမႆႇ မိူင်းၼၢႆး၊ ၾၢႆႇၸၢၼ်းမီး
သီႇသႅင်ၼွင်မွၼ်၊ ၾၢႆႇတူၵ်းမီး ႁူဝ်ပူင်း၊ ၾၢႆႇႁွင်ႇမီးလၢႆးၶႃႈလွႆလႅမ်။
လင်ႁိူၼ်းမီးမွၵ်ႈ 300 ပၢႆ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းဝဵင်း 500-600။
ႁူဝ်ၵူၼ်းတင်းသဵင်ႈမွၵ်ႈ 30,000 ပၢႆ။
ၶေႃႈလူပ်းလိုၼ်း၊ ပိုၼ်းၶုၵ်းထူပ်း၊ တူပ်းၼင်လိၼ်၊ ၶိၼ်ၸ်ႂၸွမ်း၊ တႆးၼွမ်းပိူၼ်ႈ ႁၢမ်းမိူင်း
ပီၶရိတ်ႈ 1561 ၼႄထိူဝ်ႊလႅၼ်ႊ (ႁေႃလႅၼ်ႊ)
တူၵ်းပဵၼ်ၶီႈၶႃႈ သပဵၼ်ႇ ဝီးလျမ်း ဢွပ်ႉၾ် ဢေႃးရဵၼ်ႉၵျ် (William of
Orange) တိုၵ်ႉဢွၼ်ႁူဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၻတ်ႉၶျ် တိုၵ်းဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃယူႇ။
10/07/1584 လႆႈထုၵ်ႇၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း သပဵၼ်ႇ ၶဝ် လၵ်ႉလွမ်ၶႃႈႁႅမ်ပႅတ်ႈ။
တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၵလႃး 500 လၢၼ်ႉပၢႆ ပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၽဝ ၸၢတ်ႈၶီႈၶႃႈၼၼ်ႉ
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဢိၼ်းၻီႊယိူဝ်ႊ မႁတ်ႉတမၵၼ်ႇတီႇ
လႆႈၼမ်းၼႃႈၶဝ်ႈပွႆးတိုၵ်းမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယင်းပႆႇထိုင်ယိူင်းမၢႆ
ဢၼ်ဢဵၼ်းဢၢၼ်းဝႆႉလႄႈ မိူဝ်ႈ 30/01/1948 ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၵူၼ်းႁူဝ်ၶႅင်
ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ယိုဝ်းတၢႆပႅတ်ႈ။
ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းပွၼ်-ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်းၵေႃႈ
တေႃႈၼင်ႇၼၼ်။ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းတႆးႁူဝ်မႃႇပဵင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ
ဢဝ်ၵွၼ်းေၶႃ ၼင်ႇၵၼ်သေ လႆႈတၢႆတၢင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမိူင်းတႆးၵႂႃႇ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ
ႁိုင်ၼၢၼ်းမႃး 67 ပီမိူင်းယဝ်ႉ။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈဢွင်ႇသၢၼ်း
ဢမ်ႇတၢႆၸဵမ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ၊ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်းဢမ်ႇလႆႈတၢႆၸွမ်း
ဢွင်ႇသၢၼ်းၶဝ်ၸိုင် ဝၢႆးလႆႈၵွၼ်းၶေႃ 1948 မႃးယဝ်ႉ မိူင်းတႆးမိူင်းမၢၼ်ႈ
တေပဵၼ်ႁိုဝ်။ ယၢမ်းလဵဝ်တေပဵၼ်ႁိုဝ်။
သင်ဝႃႈဝိၺၢၼ်ႇၶႂၼ်ငဝ်း
ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်းႁူႉႁၼ်ဝႃႈ- မိူင်းတႆးလႆႈထုၵ်ႇမၢၼ်ႈၶဝ်ပႅတ်ႉလႅၼ်
ပူၼ်ႉပႅၼ်ဢူမ်ဢိုၼ်မႃး (ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1958-1962) ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်
ႁၢၼ်ႉတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆၸိုင် ၸွင်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ တေဝူၼ်ႉၼႅင်သေလၢႆ
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈယုမ်ႇပိူၼ်ႈ ဢိူဝ်ႈငၢႆႈၼၼ်ႉႁိုဝ်။ ပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ်
ဢၼ်ဢမ်ႇတၢပ်ႈတွပ်ႇယဝ်ႉႁိုဝ်။
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မိူင်းပိူၼ်ႈ
လႆႈတူၵ်းသုမ်းလူႉတၢႆၵႂႃႇ (ၸိူင်ႉၼင်ႇဝီးလျႅမ်းၶဝ် ၵၼ်ႇတီႈၶဝ်) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ
ပိူၼ်ႈၵိုင်ႇတင်း ပိုၼ်ႉပွႆႇလူႇၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈသၢႆၸ်ႂယူႇတႄႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈလႆႈပူတ်းပွႆႇထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းမႃးယဝ်ႉ၊
တႃႇမိူင်းတႆး ႁဝ်းသမ်ႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽူႈႁတ်းငၢၼ် သိုၵ်းႁၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်း
သင်ၶၸဝ်ႈၶဝ် လႆႈပိုၼ်ႉပႅတ်ႈသၢႆၸ်ႂ ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇမႃး သေတႃႉၵေႃႈ
ႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ် တွင်တူၵ်းတႂ်ႈၼၢမ်ယူႇ။
ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း-
ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇမိူင်းပွၼ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးယူႇၼွၵ်ႈမိူင်း။ ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်
မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ- ၸဝ်ႈလ်ႂတေသိုပ်ႇပုတ်ႈတိၼ်တၢင်မိုဝ်း
သၢႆႈၼီႈပိုၼ်းပၼ် ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်းလႆႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်း
တႅပ်းတတ်းၼႄယူႇယဝ်ႉ။
ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ
Tags: Feature, History